Αξιολογώντας τις θερμοκρασιακές αποκλίσεις του καλοκαιριού 2021

Σύνταξη άρθρου: Γ. Παπαβασιλείου, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2021, 18:00

Η αξιολόγηση ενός κύματος καύσωνα μπορεί να γίνει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους και δεδομένα, όπως για παράδειγμα παρατηρήσεις μετεωρολογικών σταθμών, ραδιοβολήσεων καθώς και δεδομένα αριθμητικών μοντέλων καιρού.

Στο συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζουμε καταρχάς την ανάλυση της θερμοκρασίας στο επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια), επίπεδο το οποίο επιτρέπει την παρακολούθηση των θερμικών χαρακτηριστικών των αερίων μαζών που επηρεάζουν μια περιοχή.

Ο χάρτης που ακολουθεί δίνει για το τρίμηνο Ιουνίου-Αυγούστου 2021 τη συνολική απόκλιση της θερμοκρασίας στη στάθμη των 1500 μέτρων και ο οποίος δείχνει ότι η μέση θερμοκρασία στην χώρα μας κινήθηκε πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα με την θερμοκρασιακή απόκλιση να ξεπερνάει τους 2 βαθμούς Κελσίου σε αρκετές περιοχές της χώρας μας (κόκκινα χρώματα). Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο αποτελεί το γεγονός ότι οι θετικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις κυριάρχησαν στο μεγαλύτερο μέρος του βορείου ημισφαιρίου με τις μεγαλύτερες αποκλίσεις να εντοπίζονται στις δυτικές ΗΠΑ, τη Μεσόγειο, τη Σιβηρία και τα δυτικότερα τμήματα της Ρωσίας. Επομένως το καλοκαίρι του 2021 ήταν ένα ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι.

Γράφημα 1: Θερμοκρασιακές αποκλίσεις στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω απο την επιφάνεια) κατα τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιο-Αύγουστο) του 2021 για το βόρειο ημισφαίριο.

Στη συνέχεια επικεντρωνόμαστε στη χώρα μας και κατατάσσουμε τα τελευταία 43 καλοκαίρια (1979-2021) υπολογίζοντας το άθροισμα των ωρών όπου η θερμοκρασία στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια) υπερβαίνει το 99% των τιμών κατανομής της θερμοκρασίας που έχουν παρατηρηθεί τα τελευταία τριάντα έτη και τις οποίες ορίζουμε ως θερμές ώρες.

Η ανάλυση δείχνει οτι το καλοκαίρι του 2021 ήταν αυτό με τις περισσότερες θερμές ώρες τα τελευταία 43 χρόνια ακολουθούμενο από αυτά του 2007, του 1987, του 2000 και του 2012 (Γράφημα 2). Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα όπως είναι φυσικό συσχετίζονται με τα σημαντικότερα και πιο ακραία επεισόδια καύσωνα που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτών των καλοκαιριών.

Γράφημα 2: Άθροισμα των ωρών ανά καλοκαίρι (Ιούνιο-Αύγουστο) κατά την περίοδο 1979-2021 όπου η θερμοκρασία στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω απο την επιφάνεια) υπερβαίνει το 99% των τιμών κατανομής της θερμοκρασίας στα 850 hPa με περίοδο αναφοράς το 1981-2010.

Εστιάζοντας την προσοχή μας στα 5 σημαντικότερα επεισόδια καύσωνα όπως αυτά παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα και ορίζοντας ως ώρα καύσωνα εκείνη που η θερμοκρασία στα 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω απο την επιφάνεια) υπερβαίνει το 99% των τιμών κατανομής της θερμοκρασίας στα 850 hPa (~23.5˚C) με περίοδο αναφοράς το 1981-2010 και χρησιμοποιώντας ως μετρική την μέση τιμή του επεισοδίου ώστε να αξιολογήσουμε την ένταση του, καταλήγουμε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

• ο καύσωνας που σημειώθηκε μεταξύ 27 Ιουλίου και 6 Αυγούστου του 2021 είχε την μεγαλύτερη διάρκεια (188 ώρες) ακολουθούμενος από αυτούς του Ioυνίου του 2007, του Ιουλίου του 1987, του Ιουλίου του 2007 και τέλος του Ιουνίου του 2021.
  
  
• ο καύσωνας μεταξύ 27 Ιουλίου και 6 Αυγούστου του 2021 μαζί με αυτόν του Ιουνίου του 2007 είχαν την μεγαλύτερη ένταση με μέση τιμή επεισοδίου τους 24.4 βαθμούς Κελσίου ακολουθούμενοι από αυτούς του 1987, του Ιουλίου του 2007 και τέλος του Ιουνίου του 2021.

Πηγή δεδομένων: Η ανάλυση βασίζεται στα δεδομένα reanalysis του ERA5 απο το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων (ECMWF).