Οι μετεωρολογικές συνθήκες κατά το ναυάγιο του "Ηράκλειον" - 8 Δεκεμβρίου 1966

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 8ης Δεκεμβρίου 1966 το πλοίο "Ηράκλειον" βυθίζεται 23 ναυτικά μίλια βορειοδυτικά της Μήλου, κοντά στη βραχονησίδα Φαλκονέρα, οδηγώντας στον θάνατο 224 επιβάτες και πλήρωμα. Εκείνη την περίοδο, πριν τους πρώτους μετεωρολογικούς δορυφόρους, τα μέσα πρόγνωσης καιρού περιορίζονταν σε ελάχιστες παρατηρήσεις εδάφους και μετεωρολογικά μοντέλα με μικρή πιθανότητα επαλήθευσης. Το "Ηράκλειον" ήταν επιβατηγό-οχηματαγωγό πλοίο που εκτελούσε εκείνη την περίοδο το δρομολόγιο Χανιά - Πειραιάς, με δυνατότητα μεταφοράς 1.000 επιβατών και 300 οχημάτων (Εικόνα 1).

Εικόνα 1. Το επιβατηγό-οχηματαγωγό "Ηράκλειον" στο λιμάνι του Πειραιά το 1965. Πηγή: Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας

Το απόγευμα της 7ης Δεκεμβρίου το "Ηράκλειον" απέπλευσε αργοπορημένα στις 19:20 από το λιμάνι της Σούδας για τον Πειραιά με 206 επιβάτες και 65 μέλη πληρώματος. Από την ανάλυση των μετεωρολογικών δεδομένων που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας και μέσω μοντέλων προσομοίωσης των καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν εκείνη τη μέρα, γνωρίζουμε ότι ένα βαθύ βαρομετρικό χαμηλό πλησίαζε τη χώρα μας από το Ιόνιο με τη βαρομετρική πίεση στο κέντρο του να εκτιμάται κοντά στα 993 hPa (Εικόνα 2). Η χαμηλή ανάλυση των δεδομένων από το ευρωπαϊκό κέντρο ECMWF που παρουσιάζονται στον χάρτη φαίνεται να υποεκτιμούν την ένταση των ανέμων στο Μυρτώο Πέλαγος, σύμφωνα με πληροφορίες του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.

Οι καιρικές συνθήκες στο Μυρτώο Πέλαγος όπου βρισκόταν το "Ηράκλειον" πρέπει να ήταν ακατάλληλες ακόμη και για σύγχρονα πλοία κλειστού τύπου, με θυελλώδεις νοτιάδες εντάσεως 8-9 μποφόρ και υψηλό κυματισμό. Ο έντονος κυματισμός φαίνεται να προκάλεσε μετατόπιση φορτίου στο γκαράζ του πλοίο περίπου στις 02:00 τα ξημερώματα της 8ης Δεκεμβρίου 1966 και μέσω ενός ρήγματος επιφάνειας 17 τ.μ. το πλοίο βυθίστηκε σε λιγότερο από μία ώρα. Μόλις 47 άτομα διεσώθησαν από το ναυάγιο και 224 έχασαν τη ζωή τους. Το ελληνικό κράτος από τότε θεσμοθέτησε το απαγορευτικό απόπλου για επιβατηγά πλοία λόγω έντονων καιρικών φαινομένων καθώς και Ειδικό Τμήμα Έρευνας και Διάσωσης στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας.

Εικόνα 2. Χάρτης ανάλυσης μετεωρολογικών συνθηκών την ημέρα της βύθισης του πλοίου "Ηράκλειον" κοντά στη βραχονησίδα Φαλκονέρα. Με χρώματα παρουσίαζεται η ένταση των ανέμων σε ύψος 10μ (km/h), με καμπύλες η ατμοσφαιρική πίεση στη μέση στάθμη θάλασσας (hPa) και με βέλη η διεύθυνση των ανέμων σε ύψος 10μ. Η μικρή χωρική ανάλυση των δεδομένων που παρέχονται από το ευρωπαϊκό κέντρο ECMWF δεν προσφέρει απόλυτη ακρίβεια των καιρικών συνθηκών. 

Μπορείτε να δείτε πλάνα από τις επιχειρήσεις διάσωσης των επιζώντων από το αρχείο της ΕΡΤ εδώ.

Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος, ΕΑΑ-Πεντέλη
08/12/2018