Μεταφορά αφρικανικής σκόνης στη χώρα μας την Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2023

ΕΑΑ-Πεντέλη, Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2023, 12:00

Ένα σοβαρό επεισόδιο μεταφοράς σκόνης από την Αφρική κατέγραψε ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Sentinel-3 την Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2023. Ένα βαρομετρικό χαμηλό στην Κεντρική Μεσόγειο κινούμενο προς τη χώρα μας οδήγησε στη δημιουργία ενός πλουμίου μικροσωματιδίων σκόνης από την Έρημο Σαχάρα στη Λιβύη. Θυελλώδεις άνεμοι στη μέση και ανώτερη τροπόσφαιρα μετέφεραν τη σκόνη χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά προς την Ανατολική Ευρώπη. Παράλληλα, λασποβροχές έπληξαν τη Δυτική Ελλάδα εκείνη την ημέρα. 

Τα επεισόδια μεταφοράς αφρικανικής σκόνης στην Ελλάδα είναι συχνότερα την άνοιξη και το καλοκαίρι, παρά το χειμώνα. Όμως η επικράτηση μη τυπικής ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στην περιοχή μας τον φετινό χειμώνα, ευνοεί τη μεταφορά σκόνης συχνά προς τα Βαλκάνια. 

Διαβάστε περισσότερα για την κλιματολογία των επεισοδίων μεταφοράς σκόνης στη Μεσόγειο πατώντας εδώ. 

Κοντά στον μέσο όρο των τελευταίων 19 ετών η χιονοκάλυψη στην Ελλάδα

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης

ΕΑΑ-Πεντέλη, Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2023, 02:00

Σύμφωνα με τις δορυφορικές μετρήσεις για τη χιονοκάλυψη στο έδαφος της χώρας μας, την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2023, περίπου το 12% της χερσαίας έκτασης της Ελλάδας ήταν καλυμμένο με χιόνι. Αυτού του είδους τα δεδομένα είναι διαθέσιμα από τον Φεβρουάριο του 2004, επομένως είναι δυνατόν να συγκρίνουμε τη φετινή χρονική πορεία της χιονοκάλυψης σε σύγκριση με τον μέσο όρο αλλά και τα ακρότατα των τελευταίων 19 ετών. 

Το γράφημα δείχνει με κόκκινη καμπύλη τη φετινή χιονοκάλυψη μεταξύ Σεπτεμβρίου 2022 και 2 Φεβρουαρίου 2023, εκφραζόμενη σε επί τοις 100 έκταση της χιονοκάλυψης. Η μαύρη καμπύλη δείχνει τις μέσες τιμές της περιόδου 2004-2022. Η πορτοκαλί καμπύλη δείχνει τα απόλυτα μέγιστα της χιονοκάλυψης (μέγιστο κατά την κακοκαιρία Αριάδνη τον Ιανουάριο 2017), και η μπλε καμπύλη τα απόλυτα ελάχιστα. 

Βλέπουμε ότι τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο καταγράφηκε το απόλυτο ελάχιστο στην έκταση της χιονοκάλυψης. Γι'αυτό ευθύνονται κυρίως οι ακραία υψηλές τιμές θερμοκρασίας που επικράτησαν τους δύο αυτούς μήνες και όχι η έλλειψη υετού. Περισσότερες χιονοπτώσεις προβλέπνται τον Φεβρουάριο, κάτι το οποίο θα διατηρήσει τα επίπεδα χιονοκάλυψης κοντά ή και πάνω από τον μέσο όρο. 

Ξεκινά η "Χρυσή Εποχή" των Κλιματικών Προσομοιώσεων

Το 2021, η Ελλάδα γνώρισε μια εκτεταμένη περίοδο υψηλών θερμοκρασιών και έλλειψης βροχοπτώσεων. Το καλοκαίρι του 2022 η Δυτική Ευρώπη βίωσε πρωτόγνωρα κύματα καύσωνα. Την ίδια ώρα, σημειώθηκαν πρωτοφανείς πλημμύρες στη Γερμανία και τεράστιες δασικές πυρκαγιές στη Γαλλία. Είναι αυτά τα γεγονότα μέρος της βίαιης έναρξης της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης για την οποία έχουμε προειδοποιηθεί; Πότε και πού θα γίνουν στη συνέχεια; Οι επιστήμονες του κλίματος τείνουν να δυσανασχετούν. Απλώς δεν ξέρουμε - ακόμα.

Για σχεδόν 6 δεκαετίες, τα κλιματικά μοντέλα έχουν επιβεβαιώσει αυτό που μας έχει ήδη πει η φυσική: Η αυξημένη συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα θερμαίνει τον πλανήτη. Δεκάδες μοντέλα, που παράγονται από ερευνητικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, έχουν δώσει ορατή μορφή σε αυτό που βιώνουμε: time-lapse χάρτες του πλανήτη που χρωματίζονται με κίτρινο και πορτοκαλί, και με έντονο κόκκινο χρώμα, αιώνιοι πάγοι που εξαφανίζονται κάτω από τα δυσοίωνα περιγράμματα των γραφικών με τιμές θερμοκρασίας...

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) αποφάσισε ότι είναι μια κρίσιμη στιγμή για την αποφυγή χειρότερων αποτελεσμάτων στο μέλλον και οι κυβερνήσεις απαντάνε: "Είμαστε πεπεισμένοι - τώρα τι κάνουμε;"

Τα σημερινά κλιματικά μοντέλα μας δείχνουν πώς θερμαίνεται ο πλανήτης αλλά όχι πώς αυτό θα επηρεάσει τον καιρό σε μια δεδομένη πόλη ή ακόμα και χώρα. Επειδή τα κλιματικά μοντέλα βασίζονται, κατά μία έννοια, σε μέσους όρους, δεν μπορούν να προβλέψουν τα ακραία γεγονότα - εκείνα τα ακραία γεγονότα με τις περισσότερες πιθανότητες καταστροφής και αυτά για τα οποία χρειάζεται περισσότερο να προετοιμαστούμε. Αλλά τα τρέχοντα μοντέλα δεν μπορούν καν να προσδιορίσουν εάν ορισμένα μέρη θα αντιμετωπίσουν περισσότερες ξηρασίες ή πλημμύρες, εάν οι κυβερνήσεις θα πρέπει να κατασκευάσουν δεξαμενές ή αναχώματα.

Δεν είναι ότι δεν έχουμε τα δεδομένα - απλώς δεν έχουμε τη δύναμη να τα επεξεργαστούμε αρκετά γρήγορα για να προβλέψουμε τις αλλαγές προτού γίνουν παλιά είδηση. Και σε αντίθεση με τη βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη καιρού, η πιο μακροπρόθεσμη πρόβλεψη του κλίματος περιλαμβάνει την ενσωμάτωση πολλών περισσότερων φυσικών διεργασιών, όπως ο κύκλος του άνθρακα, η ανάδραση του νέφους και η βιογεωχημεία. «Όλα αυτά καταναλώνουν υπολογιστικό χρόνο» δήλωσε ο Tim Palmer, καθηγητής της Βασιλικής Εταιρείας στη Φυσική του Κλίματος και συνεργάτης στο Oxford Martin School.

Αυτό πρόκειται να αλλάξει. Φέτος σημειώθηκε ένα ορόσημο στους υπερυπολογιστές, όταν ο πρώτος υπολογιστής εξάκλιμακας (exascale) στον κόσμο - ικανός για ένα πεμπτοκατομμύριο (10¹⁸) υπολογισμούς ανά δευτερόλεπτο - κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για πρώτη φορά, επιστήμονες όπως ο Palmer είπαν, πρόκειται να μπορέσουν να μοντελοποιήσουν το κλίμα σε κάτι κοντά στην κλίμακα στην οποία συμβαίνουν οι φυσικές διεργασίες στην ατμόσφαιρα.

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα NextGEMS (Next Generation Earth Modelling Systems) δοκιμάζει το κλιματικό μοντέλο της συζευγμένο μεταξύ ωκεανού και ατμόσφαιρας, σε χωρική ανάλυση 2,5 χιλιομέτρων για λίγους μήνες. Ιάπωνες ερευνητές εργάζονται σε μοντέλα που "τρέχουν" με χωρική ανάλυση μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα παγκοσμίως. Μέχρι στιγμής, τίποτα από αυτά δεν εφαρμόζονταν σε έναν υπολογιστή exascale, αλλά μόνο στους υπολογιστές petascale - λιγότερο από το μισό ταχύτερους - που λειτουργούν αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη και την Ιαπωνία.

Τα κλιματικά μοντέλα με επίκεντρο την ατμόσφαιρα εκτελούνται τώρα με ανάλυση 3 χιλιομέτρων στον Frontier, τον πρώτο υπολογιστή εξάκλιμακας στον κόσμο, στο Εθνικό Εργαστήριο Oak Ridge στο Τενεσί. Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ (DOE) έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα παρόμοιο με το DestinE τα τελευταία 10 χρόνια, προετοιμάζοντας να έχει έτοιμο το μοντέλο του συστήματος για το Κλίμα και τη Γη για αυτήν τη στιγμή. Το έργο, γνωστό ως E3SM, για το Energy Exascale Earth System Model, είναι ειδικά προσανατολισμένο σε ζητήματα που είναι σημαντικά για την DOE, όπως το πώς η παραγωγή βιοενέργειας θα επηρεάσει τη χρήση γης και με τη σειρά της να επηρεάσει το κλιματικό σύστημα.

Η Frontier αναμένεται να είναι σε θέση να παράγει δεδομένα κλιματικού μοντέλου 3 χιλιομέτρων προσομοίωσης έτους σε λιγότερο από μία ημέρα. Αλλά ακόμη και το E3SM θα χρειαστεί να μοιράζεται χρόνο στο Frontier με τις άλλες εφαρμογές υψηλών απαιτήσεων της DOE, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προσομοιώνουν πυρηνικές εκρήξεις. Τέτοιες ανάγκες εθνικής ασφάλειας έχουν παραδοσιακά προτεραιότητα, αλλά οι κυβερνήσεις παρακολουθούν και προβλέπουν τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής ως ζητήματα εθνικής ασφάλειας.

Χιονοστιβάδες και ροές συντριμμιών στο Όρος Χελμός: Σπάνιες αλλά καταστροφικές

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science of the Total Environment στις 20 Νοεμβρίου 2022 από ερευνητές του Πολυτεχνείου Κρήτης και του Πανεπιστημίου της Οστράβα στην Τσεχία, ασχολήθηκε με τη δενδροχρονολόγηση για την καταγραφή χιονοστιβάδων και ροών συντριμμιών (γαιών)* στο Όρος Χελμός, στη Βόρεια Πελοπόννησο κατά τα τελευταία 168 χρόνια. 

Η δενδροχρονολόγηση είναι χρονολόγηση γεγονότων του παρελθόντος μέσω της μελέτης της ανάπτυξης των δακτυλίων των δέντρων. Κάθε χρόνο ένα δέντρο προσθέτει ένα στρώμα ξύλου στον κορμό του σχηματίζοντας έναν επιπλέον δακτύλιο, με πάχος ανάλογο με τις περιβαλλοντικές συνθήκες του δέντρου. Η διασταυρωμένη χρονολόγηση είναι η θεμελιώδης αρχή της δενδροχρονολόγησης. Ο ερευνητής πρέπει να επιβεβαιώσει ότι οι δακτύλιοι από δύο ή περισσότερα δείγματα σχηματίστηκαν τον ίδιο χρόνο. Η απλή απαρίθμηση δακτυλίων δεν επαρκεί, ούτε και μια απλή καταγραφή της αλλαγής του εύρους των δακτυλίων.

Στην παρούσα εργασία, χρησιμοποιήθηκαν 123 δείγματα τραυματισμένων δέντρων Κεφαλληνιακής Ελάτης (Abies cephalonica L.) στις πλαγιές του Χελμού όπου είναι εμφανής η δραστηριότητα ροών συντριμμιών και χιονοστιβάδων. Συνολικά καταγράφηκαν 7 γεγονότα ροής συντριμμιών μεταξύ1904 και 2021, και 7 χιονοστιβάδες μεταξύ 1854 και 2021. 

Η πιο σημαντική ροή συντριμμιών συνέβη τον Μάρτιο του 1971, όταν μετά από μια εξαιρετικά υγρή περίοδο στο τέλος του χειμώνα και μεγάλο ύψος χιονιού, ισχυρές βροχοπτώσεις την άνοιξη προκάλεσαν την υποχώρηση μεγάλης μάζας λάσπης, πέτρας και νερού. Αντίστοιχα, το πιο σημαντικό γεγονός χιονοστιβάδας συνέβη την άνοιξη του 1998, όταν το ύψος χιονιού που καταγράφηκε σε τοπικό μετεωρολογικό σταθμό ήταν 62 εκ σε μόλις τρεις ημέρες, και το οποίο έπεσε σε προϋπάρχον παγωμένο χιόνι. 

* Ροή συντριμμιών: Μια ροή από συντρίμμια είναι μια κινούμενη μάζα από χαλαρή λάσπη, άμμο, χώμα, πέτρες, νερό, και αέρα που ταξιδεύει υπό την επίδραση της βαρύτητας. Μπορούν να είναι πολύ γρήγορες και συνήθως ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις, και μπορούν να γεμίσουν με υλικά ολόκληρες κοιλάδες.

Η αύξηση της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα και της παγκόσμιας θερμοκρασίας μετά από 27 συνόδους κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα

Ακόμη μία σύνοδος κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή φτάνει στο τέλος της την Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2022. Παρότι τα περισσότερα κράτη συμφωνούν στην επίτευξη νέων στόχων για την επιβράδυνση της κλιματικής κρίσης, η εφαρμογή των μέτρων μένει ουσιαστικά στα χαρτιά. Το γράφημα δείχνει την πορεία της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα και της παγκόσμιας θερμοκρασίας από το 1955 μέχρι σήμερα. Το σκούρο κόκκινο χρώμα αποτυπώνει την τιμή της απόκλισης θερμοκρασίας +1.3°C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο. 

Τα κοσμικά μιόνια χαρτογραφούν το εσωτερικό των τροπικών κυκλώνων

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης

Τα κοσμικά μιόνια είναι χρήσιμα για την απεικόνιση δομών των τροπικών καταιγίδων, σύμφωνα με μια διεθνή ομάδα ερευνητών. Με επικεφαλής τον Hiroyuki Tanaka στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, η ομάδα χρησιμοποίησε ένα δίκτυο ανιχνευτών μιονίων για να εντοπίσει διαφορές στην πυκνότητα του αέρα μέσα σε μερικούς τυφώνες του Ειρηνικού Ωκεανού. Μέσω περαιτέρω βελτιώσεων, η προσέγγισή τους θα μπορούσε να παρέχει σημαντικές πληροφορίες για συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για σοβαρές καταιγίδες.

Τροπικοί κυκλώνες, όπως οι τυφώνες, προκαλούν πολλές καταστροφές παγκοσμίως - και μερικές φορές απώλειες ζωών. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι βασίζονται σε συστήματα προειδοποίησης που μπορούν να προβλέψουν την ένταση και την τροχιά των κυκλώνων, όσο το δυνατόν ακριβέστερα. Σήμερα, οι προβλέψεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις δορυφορικές εικόνες. Αυτές μπορούν να παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες της κυρυφής των νεφών, αλλά προσφέρουν πολύ λιγότερες πληροφορίες σχετικά με τις τρισδιάστατες δομές της πίεσης και της πυκνότητας του αέρα στους κυκλώνες. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι συχνά κρίσιμα για την πρόβλεψη του πώς θα εξελιχθεί ο κυκλώνεας τις αμέσως επόμενες ώρες και ημέρες.

Η ομάδα του Tanaka έδειξε ότι η ταχέως αναπτυσσόμενη τεχνική της μυογραφίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μελέτη των καταιγίδων. Η προσέγγισή τους χρησιμοποιεί το πλήθος των μιονίων που παράγονται όταν οι κοσμικές ακτίνες συγκρούονται με άτομα στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Τα περισσότερα από αυτά τα μιόνια θα ταξιδέψουν στη συνέχεια στην επιφάνεια της Γης, όπου μπορούν να ανιχνευθούν.

Η μουογραφία εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι ορισμένα μιόνια απορροφώνται καθώς ταξιδεύουν προς τη Γη, καθώς περινούν μέσα από την ατμόσφαιρα, τη θάλασσα, ακόμη και από στερεές δομές όπως τα κτίρια. Οι ειδικοί της μυογραφίας μπορούν να υπολογίσουν τον ρυθμό με τον οποίο παράγονται τα κοσμικά μιόνια, ώστε να γνωρίζουν πόσα αναμένονται στο έδαφος – επιτρέποντας στη συνέχεια να καθορίσουν πόση εξασθένηση συμβαίνει στην πορεία τους.

Η μυογραφία μετρά αυτήν την εξασθένηση και χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να δημιουργήσει μια εικόνα της ενδιάμεσης δομής. Μέχρι στιγμής, η τεχνική έχει χρησιμοποιηθεί για την απεικόνιση του εσωτερικού μιας αιγυπτιακής πυραμίδας και την παρακολούθηση του βάθους του νερού στον Κόλπο του Τόκιο.

Τώρα, ο Tanaka και οι συνεργάτες του έχουν χρησιμοποιήσει τη μυογραφία για να μελετήσουν 8 τυφώνες που έπληξαν την ιαπωνική πόλη Kagoshima το 2016-2021. Επικεντρώθηκαν στην πυκνότητα του αέρα μέσα στους κυκλώνες – με τον πυκνότερο αέρα να απορροφά περισσότερα μιόνια.

Χρησιμοποιώντας ένα δίκτυο ανιχνευτών με σπινθηριστές στο έδαφος, οι ερευνητές δημιούργησαν κατακόρυφα προφίλ της πυκνότητας του αέρα μέσα στις καταιγίδες, ενώ απαθανάτισαν τη χρονική εξέλιξη της πυκνότητας. Οι ανιχνευτές έδειξαν ξεκάθαρα πώς οι θερμοί, χαμηλής ατμοσφαιρικής πίεσης πυρήνες στους τυφώνες ήταν περικυκλωμένοι από ψυχρούς εξωτερικούς "τοίχους" υψηλής πίεσης (καταιγίδες). Αυτές οι δομές δεν μπορούν να ανιχνευθούν με τέτοια ακρίβεια από δορυφορικές εικόνες.

Η ομάδα προχωρά σε περαιτέρω βελτιώσεις στο δίκτυο ανιχνευτών της, κάτι που θα επιτρέψει την ανίχνευση ατμοσφαιρικών μιονίων από πολλαπλές κατευθύνσεις. Με αυτή την αναβάθμιση, ο Tanaka και οι συνάδελφοί του ελπίζουν ότι η μυογραφία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό καταιγίδων από απόσταση έως και 300 km και για την πρόβλεψη της μελλοντικής τους εξέλιξης σε πραγματικό χρόνο. Εάν συνδυαστεί με δορυφορικές εικόνες και βαρομετρικά δεδομένα, αυτό θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε πολύ πιο ακριβή συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για τροπικούς κυκλώνες – παρέχοντας στις κοινότητες ζωτικό χρόνο για να προετοιμαστούν για επικείμενες φυσικές καταστροφές.

Πηγή: Nature

Το μάτι του Τυφώνα Ίαν

Στις 28 Σεπτεμβρίου 2022, ο δορυφόρος Landsat 8 πέρασε ακριβώς πάνω από το μάτι του Τυφώνα Ian, καθώς πλησίαζε τη Νοτιοδυτική Φλόριντα. Η εικόνα φυσικού χρώματος αποκτήθηκε από το Operational Land Imager (OLI) στις 11:57 π.μ. τοπική ώρα (15:57 UTC), τρεις ώρες πριν ο τυφώνας φτάσει στην στεριά, στη Caya Costa. Δείτε την εικόνα σε υψηλή ανάλυση εδώ. 

Το μάτι ενός τυφώνα είναι μια κυκλική ζώνη με σχετικά αίθριο καιρό στο κέντρο. Περιβάλλεται από έναν πανύψηλο δακτύλιο εξαιρετικά ισχυρών καταιγίδων που ονομάζεται "eyewall", το τμήμα του τυφώνα με τους ισχυρότερους ανέμους. Τα στροβιλιζόμενα σύννεφα κατά μήκος των άκρων του "οφθαλμικού τοιχώματος" παγιδεύονται σε στρόβιλους μέσης κλίμακας σε τυφώνες με ασυνήθιστα ισχυρούς ανέμους.

Όταν Ίαν έφτασε στη Φλόριντα, η μέγιστη ένταση των ανέμων ήταν 240 χιλιόμετρα την ώρα, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Τυφώνων. Αυτό είναι το ισοδύναμο μιας καταιγίδας Κατηγορίας 4 στην κλίμακα του ανέμου Saffir-Simpson.

«Αυτοί οι εντυπωσιακοί στροβιλισμοί κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας και του εδάφους στο μάτι του Ίαν μπορεί να παρέχουν ενδείξεις για ορισμένες σημαντικές διεργασίες που επηρεάζουν την ένταση του τυφώνα», δήλωσε ο Τζάστιν Γουίτακερ, ερευνητής στο Κέντρο Έρευνας και Μετάβασης Βραχυπρόθεσμης Πρόβλεψης της NASA (SPoRT). Η ομάδα SPoRT, που εδρεύει στο Marshall Space Flight Center, εστιάζει στη βελτίωση των καιρικών προγνώσεων χρησιμοποιώντας δεδομένα της NASA. «Στο SPoRT, μελετάμε πώς αυτές οι ασυμμετρίες του εσωτερικού πυρήνα μπορούν να επηρεάσουν τη δομή ενός τυφώνα και αν θα εμφανιστούν κεραυνοί μέσα στο οφθαλμικό τοίχωμα της καταιγίδας».

Καθώς ο Ίαν περνούσε πάνω από την Κούβα και μετά πάνω από τον Κόλπο του Μεξικού στις 27 Σεπτεμβρίου, το μάτι του είχε ακτίνα περίπου 20 χιλιόμετρα. Καθώς ο τυφώνας κινήθηκε γρήγορα βορειοανατολικά, οι δορυφόροι παρατήρησαν ένα δεύτερο, μεγαλύτερο μάτι να σχηματίζεται γύρω του, και τελικά να τυλίγει το αρχικό μάτι, μια διαδικασία γνωστή ως "κύκλος αντικατάστασης του οφθαλμικού τοιχώματος". Οι κύκλοι αντικατάστασης του οφθαλμικού τοιχώματος είναι συνηθισμένοι σε ισχυρούς τυφώνες, προκαλώντας συνήθως το πεδίο του ανέμου να εξαπλωθεί σε μια μεγαλύτερη περιοχή.

«Ένας κύκλος αντικατάστασης του οφθαλμικού τοιχώματος συμβαίνει όταν ένας τυφώνας αναπτύσσει ομόκεντρα μάτια και το εσωτερικό τοίχωμα καταρρέει», εξήγησε ο Τσαρλς Χελμς, επιστήμονας της ατμόσφαιρας στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA. «Ως αποτέλεσμα, το μάτι ενός τυφώνα μεγαλώνει πολύ και αυτοί οι κύκλοι συχνά συνδέονται με μια προσωρινή παύση της ενίσχυσης του τυφώνα. Υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν καταλαβαίνουμε σχετικά με αυτούς τους κύκλους και παραμένει ένα ενεργό θέμα έρευνας στην τροπική κοινότητα». Στην περίπτωση του Ian, ο κύκλος αντικατάστασης του οφθαλμικού τοιχώματος προκάλεσε επέκταση του ματιού σε ακτίνα 55 χιλιομέτρων.

Πηγή: Εικόνα του Παρατηρητηρίου Γης της NASA από τον Joshua Stevens, χρησιμοποιώντας δεδομένα Landsat από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, δεδομένα GEOS-5 από το Global Modeling and Assimilation Office στη NASA GSFC και δρόμους από το OpenStreetMap. Ιστορία του Adam Voiland.

Οι περίοδοι ακραίων τυφώνων στον Βόρειο Ατλαντικό έγιναν διπλάσιες λόγω της υπερθέρμανσης των ωκεανών

Οι τροπικοί κυκλώνες είναι από τα πιο καταστροφικά ακραία καιρικά φαινόμενα. Έχει παρατηρηθεί αύξηση της δραστηριότητας των τροπικών κυκλώνων του Ατλαντικού, αλλά η απόδοση στην υπερθέρμανση του πλανήτη παραμένει πρόκληση λόγω της μεγάλης διαχρονικής μεταβλητότητας και των προκλήσεων μοντελοποίησης.

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι η αύξηση της δραστηριότητας των τροπικών κυκλώνων του Ατλαντικού από τη δεκαετία του 1980 μπορεί να αποδοθεί στις διακυμάνσεις της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας καθώς και στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας (SST). Με βάση ένα νέο στατιστικό μοντέλο που βασίζεται σε καιρικά μοτίβα, διαπιστώθηκε ότι η θέρμανση του Ατλαντικού Ωκεανού κατά την περίοδο 1982-2020 έχει διπλασιάσει την πιθανότητα εξαιρετικά ενεργών περιόδων τροπικών κυκλώνων. Για το έτος 2020, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι μια τόσο εξαιρετικά έντονη περίοδος θα μπορούσε να είχε διπλάσιες πιθανότητες λόγω της θέρμανσης της επιφάνειας των ωκεανών.

Στο στατιστικό μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε, η εποχιακή ατμοσφαιρική κυκλοφορία παραμένει ο κυρίαρχος παράγοντας που εξηγεί τη διαχρονική μεταβλητότητα και την εμφάνιση πολύ ενεργών περιόδων. Τα ευρήματα παρέχουν μια νέα προοπτική για τη συμβολή της υπερθέρμανσης των ωκεανών στην αύξηση της πρόσφατης δραστηριότητας τυφώνων και δείχνουν πώς η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή συνέβαλε σε μια αποφασιστική αύξηση της δραστηριότητας της εποχής των τροπικών κυκλώνων του Ατλαντικού κατά την περίοδο παρατήρησης.

Πηγή: Weather and Climate Dynamics

Εικόνα: Nature Communications

Το φαινόμενο Fujiwara κατά τη διάρκεια του Τυφώνα Hinnamnor

Ο ισχυρότερος τυφώνας παγκοσμίως μέχρι στιγμής για το 2022 βρίσκεται στον Βορειοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό. Με ένταση ανέμων έως 270 km/h και καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις, έχει πλήξει μέχρι το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου νησιά της Νότιας Ιαπωνίας και την Ταϊβάν. 

Ο κυκλώνας δημιουργήθηκε στα τέλη Αυγούστου λίγο ανατολικότερα από τον 124° μεσημβρινό στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανoύ και κινήθηκε γρήγορα δυτικά ενισχυόμενος. Στην πορεία του βρήκε έναν μικρότερο και πιο ασθενή τροπικό κυκλώνα όπως φαίνεται στο παρακάτω βίντεο. Το φαινόμενο κατά το οποίοι δύο κυκλώνες έρχονται σε επαφή και ο πιο ασθενής "απορροφάται" από τη ροή του ισχυρότερου ονομάζεται Fujiwara Effect, προς τιμήν του Ιάπωνα μετεωρολόγου Sakuhei Fujiwara που εξήγησε πρώτος το φαινόμενο το 1921. 

Όταν οι κυκλώνες βρίσκονται ο ένας κοντά στον άλλο, τα κέντρα τους κινούνται κυκλωνικά μεταξύ τους (αριστερόστροφα στο βόρειο ημισφαίριο και δεξιόστροφα στο νότιο ημισφαίριο) περίπου με κέντρο ένα σημείο μεταξύ των δύο συστημάτων. Οι δύο δίνες έλκονται η μία προς την άλλη και τελικά θα σπειροειδοποιηθούν στο κεντρικό αυτό σημείο και θα συγχωνευθούν. Όταν οι δύο δίνες είναι άνισου μεγέθους, η μεγαλύτερη δίνη τείνει να κυριαρχεί στην αλληλεπίδραση και η μικρότερη δίνη περιστρέφεται γύρω της. 

The Fujiwhara Effect: Super Typhoon #Hinnamnor devours Tropical Depression Gardo 🌀🌀 #台風11号 pic.twitter.com/c3LNk1njqO

— Zoom Earth (@zoom_earth) September 2, 2022

Τι πρέπει να κάνεις αν συναντήσεις φώκια ή δελφίνι;

Αν έχεις την τύχη να κινείσαι με σκάφος το καλοκαίρι, δες οπωσδήποτε αυτόν τον οδηγό από την WWF Greece.

Τα κύματα καύσωνα στη Βόρεια Ευρώπη γίνονται ολοένα και πιο έντονα και πιο εκτεταμένα

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης

ΕΑΑ-Πεντέλη, 5 Αυγούστου 2022, 12:00

Τα τελευταία χρόνια τα θερμοκρασιακά ρεκόρ σπάνε το ένα μετά το άλλο σε ολοένα και μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη, όχι κατά μισό ή έναν βαθμό Κελσίου όπως συνέβαινε τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά ακόμη και τα 20°C (βλ. Ανταρκτική). 

Στην Ευρώπη, πολλά ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας καταρρίφθηκαν το καλοκαίρι του 2019, όταν κανείς δεν πίστευε ότι ένα πιο ισχυρό κύμα καύσωνα θα έπληττε την γηραιά ήπειρο μόλις 3 χρόνια αργότερα. Το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Ευρώπης μάλιστα το φετινό καλοκαίρι έχει δεχθεί 3 κύματα καύσωνα, κάτι το εξίσου πρωτοφανές με την έντασή τους. Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου δημοσίευσε τους παρακάτω χάρτες με τα ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας από το 1976 μέχρι σήμερα. Είναι εμφανές ότι το τελευταίο κύμα καύσωνα τον φετινό Ιούλιο ήταν το πιο έντονο και οι υψηλές θερμοκρασίες κάλυψαν σχεδόν το σύνολο της χώρας, μέχρι τη Σκωτία. Παρόμοιες συνθήκες εκδηλώθηκαν τον Ιούλιο του 2019, ενώ το 1976 και το 2003 οι καύσωνες είχαν μικρότερη ένταση και έκταση. 

Τα διάφορα σενάρια κλιματικών μοντέλων έχουν υποδείξει ότι στο μέλλον οι καιρικές συνθήκες θα αλλάξουν δραματικά, όμως θερμοκρασία 40°C στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν αναμενόταν πριν το 2030. 

Η απορρόφηση του νερού από το έδαφος εξαρτάται από τη διαθέσιμη επιφανειακή υγρασία

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης

ΕΑΑ-Πεντέλη, Κυριακή 14 Αυγούστου 2022, 21:00

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Reading της Αγγλίας πραγματοποίησαν ένα απλό πείραμα για να δείξουν πώς το νερό απορροφάται από το έδαφος, σε διαφορετικές συνθήκες διαθέσιμης υγρασίας στην επιφάνεια του εδάφους. Στο βίντεο βλέπετε ότι στο υγρό έδαφος η απορρόφηση του νερού στα είναι πιο γρήγορη από το ξερό έδαφος (περίπου 16 φορές πιο γρήγορη), κάτι που αποδεικνύει γιατί δημιουργούνται ξαφνικές πλημμύρες μετά από περιόδους ξηρασίας αν εκδηλωθούν έντονες βροχοπτώσεις. 

Η Δυτική και Κεντρική Ευρώπη πλήττονται από πολύ σοβαρή ξηρασία, μετεωρολογική και υδρολογική, και η έλευση των φθινοπωρινών βροχοφόρων καιρικών συστημάτων ανησυχεί τους μετεωρολόγους, καθώς ξαφνικές πλημμύρες μπορεί να εκδηλωθούν πιο εύκολα σε σχέση με άλλες χρονιές. 

Αιγαίο Πέλαγος: η πιο δροσερή περιοχή της Μεσογείου τον Ιούλιο του 2022

Τα αλλεπάλληλα κύματα καύσωνα στη Δυτική και Κεντρική Μεσόγειο το φετινό καλοκαίρι, έχουν οδηγήσει σε ακραία υψηλές για την εποχή τιμές θερμοκρασίας επιφάνειας της θάλασσας (SST). Οι αποκλίσεις της SST όπως παρουσιάζονται στον χάρτη του άρθρου, φτάνουν τους +5°C στη Δυτική Μεσόγειο, με τις απόλυτες τιμές να κυμαίνονται μεταξύ 24 και 28°C.

Την ίδια ώρα, το ευεργετικό μελτέμι στο Αιγαίο Πέλαγος διατηρεί δροσερά τα επιφανειακά νερά, με τιμές SST χαμηλότερες κατά περίπου 1-2°C από την κλιματική τιμή, δηλαδή με απόλυτες τιμές SST 21-22°C στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Οι ισχυροί βόρειοι άνεμοι προκαλούν το φαινόμενο της ανάβλυσης ψυχρών υδάτινων μαζών από μεγάλο βάθος του Αιγαίου, κάτι που δεν παρατηρούμε στις ακτές της Δυτικής Ελλάδας, στο Ιόνιο, καθώς οι άνεμοι εκεί είναι ιδιαίτερα ασθενείς. 

Μπορείτε να ενημερώνεστε για την επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας στη χώρα μας καθημερινά πατώντας εδώ και για τις συνθήκες κολύμβησης στις ελληνικές παραλίες εδώ

Ποιες ήταν οι πιο ψυχρές περίοδοι της Γης;

Για μεγάλο μέρος της ιστορίας του, ο πλανήτης μας ήταν θερμότερος - μερικές φορές πολύ πιο θερμός - από ό, τι είναι σήμερα. Αλλά ο πλανήτης μας ήταν επίσης αρκετά πιο ψυχρός σε ορισμένες χρονικές περιόδους. Οι επιστήμονες μπορεί να μην γνωρίζουν ακριβώς ποια περίοδος στην ιστορία των 4,54 δισεκατομμυρίων ετών του πλανήτη μας ήταν η πιο ψυχρή, αλλά έρευνες αποκάλυπτουν μερικές υποψήφιες γεωλογικές περιόδους. Όλες αυτές οι περίοδοι έχουν αναγνωριστεί ως "αρχαίες εποχές των παγετώνων".

Μερικές από τις πιο ψυχρές συνθήκες συνέβησαν πριν από περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια χρόνια, μετά την αύξηση του ατμοσφαιρικού οξυγόνου. Η Γη μπήκε συχνά σε περιόδους βαθιάς ψύξης πριν από περίπου 750 και 600 εκατομμυρίων έτη. Αν και οι επιστήμονες δεν συμφωνούν ακριβώς πόσο εκτεταμένη ήταν η κάλυψη του πάγου κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο πάγος έφτασε στο επίπεδο της θάλασσας σε περιοχές του ισημερινού.

Τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια, οι παγετώνες έχουν καλύψει τεράστιες εκτάσεις του βόρειου ημισφαιρίου. Αν και λιγότερο εκτεταμένοι από τους σχεδόν παγκόσμιους παγετώνες, οι εποχές των παγετώνων του Πλειστόκαινου (περίπου 2,6 εκατομμύρια έως 11.000 χρόνια πριν) μπορεί να έχουν τις πιο ψυχρές συνθήκες τα τελευταία μισό δισεκατομμύριο χρόνια. Μερικές από τις πιο σοβαρές ψυχρές περιόδους έζησε η Γη πριν περίπου 20.000 χρόνια.

Η εποχή των παγετώνων είναι μια περίοδος παγκόσμιων θερμοκρασιών ψυχρότερων από το συνηθισμένο, και επεκτάσεις παγετώνων και στρωμάτων πάγου περισσότερο από το συνηθισμένο. Οι εποχές των παγετώνων δεν φέρνουν αδυσώπητο κρύο. Αντίθετα, επεμβαίνουν σχετικά θερμές περίοδοι, έτσι οι εποχές των παγετώνων είναι ένας συνδυασμός παγετώνων που προχωρούν (παγετωνική περίοδος) και παγετώνων που υποχωρούν (μεσοπαγετωνική περίοδος). Αν και σχετικά θερμοί, οι μεσοπαγετώνοι εξακολουθούν να αποτελούν μέρος μιας εποχής παγετώνων.

Πώς γνωρίζουν οι επιστήμονες ότι συνέβησαν οι αρχαίες εποχές των παγετώνων; Σαφώς, τα θερμόμετρα δεν ήταν χρήσιμα όταν οι παγετώνες ηπειρωτικής κλίμακας έφτασαν ως τον ισημερινό. Τα στοιχεία για τις προηγούμενες εποχές των παγετώνων προέρχονται από τη γεωλογία. Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι γεωλόγοι άρχισαν να βρίσκουν ενδείξεις που είχαν αφήσει αρχαία στρώματα πάγου. Οι παγετώνες, συνειδητοποίησαν οι γεωλόγοι, θα μπορούσαν να αφήσουν γιγάντιες γρατσουνιές σε βράχους και να μεταφέρουν ογκόλιθους σε μακρινές περιοχές, ρίχνοντας συχνά αυτούς τους βράχους στη θάλασσα.

Μόλις αναγνωρίστηκαν τα σημάδια των παγετώνων για την εποχή του Πλειστόκαινου, οι γεωλόγοι ήξεραν πώς να τα αναγνωρίσουν σε παλαιότερους βράχους. Ο συνδυασμός των στοιχείων για τους παγετώνες με τα στοιχεία για την τεκτονική των πλακών και την ηπειρωτική μετατόπιση επέτρεψε στους γεωλόγους να αναγνωρίσουν την παγετωνική δραστηριότητα εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών πριν, όταν οι ήπειροι είχαν πολύ διαφορετική διαμόρφωση. Συνολικά, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει πάνω από δώδεκα εποχές παγετώνων στο γεωλογικό αρχείο, αρκετές από αυτές τα τελευταία μισό δισεκατομμύριο χρόνια. 

Η άνοδος του οξυγόνου και η πτώση της θερμοκρασίας

Μεταξύ των αρχαιότερων εποχών των παγετώνων που έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής στα γεωλογικά αρχεία, είναι οι εποχές των παγετώνων του Huronian. Τουλάχιστον ένα από αυτά αποτελούσε αυτό που οι γεωλόγοι αποκαλούν γεγονός Snowball Earth, όταν η επιφάνεια του πλανήτη ήταν εντελώς, ή σχεδόν εξ' ολοκλήρου, παγωμένη. 

Οι παλαιοντολόγοι υποθέτουν ότι όταν η μικροβιακή ζωή εμφανίστηκε στη Γη πριν από περισσότερα από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, τα μικρόβια ούτε παρήγαγαν ούτε χρειάζονταν οξυγόνο. Αντίθετα, όταν η ζωή εξελίχθηκε, η ατμόσφαιρα της Γης ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που βιώνουμε σήμερα. Αν και τα επίπεδα αζώτου μπορεί να ήταν παρόμοια, η συγκέντρωση άλλων αερίων της ατμόσφαιρας ήταν πολύ διαφορετική. Το διοξείδιο του άνθρακα είχε συγκέντρωση περίπου από 10 έως 2.500 φορές μεγαλύτερη από τα σημερινά επίπεδα και η συγκέντρωση μεθανίου μπορεί να ήταν έως και 10.000 φορές υψηλότερο από τα σημερινά επίπεδα. Το ατμοσφαιρικό οξυγόνο ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτο.

Οι επιστήμονες συζητούν πότε ακριβώς εξελίχθηκαν για πρώτη φορά τα μικρόβια ικανά να πραγματοποιήσουν φωτοσύνθεση και να παράγουν οξυγόνο ως υποπροϊόν. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από περίπου 3,5 έως 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Οι πρώτοι κατασκευαστές οξυγόνου ήταν πιθανώς πρόγονοι των σύγχρονων κυανοβακτηρίων ή γαλαζοπράσινων φυκών.

Αρχικά, το οξυγόνο που παρήχθη από αυτούς τους πρώιμους φωτοσυνθέτες πιθανότατα αντέδρασε με τον σίδηρο στον ωκεανό, καθιζάνοντας σε στρώματα σκουριασμένου ιζήματος στον πυθμένα της θάλασσας πριν αρχίσει να συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα. Κάποιο μόριο οξυγόνου αντέδρασε με το μεθάνιο, μετατρέποντάς το σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό. Εν τω μεταξύ, οι πληθυσμοί μικροβίων φωτοσύνθεσης συνέχισαν να αυξάνονται, καταναλώνοντας περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα.

Το διοξείδιο του άνθρακα είναι αέριο του θερμοκηπίου και το μεθάνιο είναι ένα ακόμη πιο ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου. Καθώς οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις αυτών των αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκαν, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έπεσαν κατακόρυφα, βυθίζοντας τον πλανήτη σε μια σειρά εποχών παγετώνων. Οι εποχές των παγετώνων των Huronian και οι μεσοπαγετωνικές περίοδοι που τις χώριζαν πιθανότατα, διήρκεσαν συνολικά 300 εκατομμύρια χρόνια. Τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτοί οι παγετώνες έφτασαν σε ισημερινές περιοχές στο επίπεδο της θάλασσας. (Ο πάγος εμφανίζεται σε ισημερινές περιοχές σήμερα, αλλά μόνο σε μεγάλα υψόμετρα, πχ στο Κιλιμάντζαρο)

Τα γεωλογικά στοιχεία αυτών των εποχών των παγετώνων ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 1907, σε παγετώνες κοντά στη λίμνηHuron. Από τότε, οι γεωλόγοι έχουν ανακαλύψει περισσότερα στοιχεία σε άλλα μέρη της Βόρειας Αμερικής, καθώς και στη Νότια Αφρική, τη Δυτική Αυστραλία και τη Βορειοανατολική Ευρώπη.

Η αύξηση της συγκέντρωσης του οξυγόνου επέτρεψε την εξέλιξη της πολύπλοκης ζωής που αναπνέει οξυγόνο και σχημάτισε το στρώμα του όζοντος της Γης, το οποίο βοηθά στην προστασία της ζωής από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία του Ήλιου.

Πηγή: ΝΟΑΑ

Ψυχρές λίμνες και ψυχρές πισίνες: Οι μετεωρολογικοί όροι των καταιγίδων

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης

ΕΑΑ-Πεντέλη, Σάββατο 2 Ιουνίου 2022, 15:00

Τα τελευταία χρόνια οι μετεωρολόγοι χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερους μετεωρολογικούς όρους για να περιγράψουν τα φυσικά φαινόμενα κατά τη διάρκεια παρουσίασης ενός δελτίου καιρού. Τόσο η κατανόησή μας για αυτά τα φαινόμενα όσο και η ανάγκη επικοινωνίας των επιστημονικών όρων, αυξάνονται συνεχώς, αλλά το κοινό που δεν έχει γνώσεις Μετεωρολογίας πολλές φορές να συγχέει όρους και έννοιες. 

Σίγουρα οι περισσότεροι από εσάς έχετε ακούσει τον όρο "Ψυχρή Λίμνη" σε ένα πρόσφατο μετεωρολογικό δελτίο, ο οποίος αποτελεί μετάφραση του αγγλικού όρου "Cold pool", δηλαδή μια πιο ακριβής μετάφραση θα ήταν "Ψυχρή Πισίνα". Για τον ίδιο όρο υπάρχει και δεύτερη ονομασία ως "Cold drop" ή "Ψυχρή Σταγόνα". Τι ακριβώς όμως είναι αυτό το φυσικό φαινόμενο και τι διαφορά έχει με τις "Ψυχρές Λίμνες ή Πισίνες" κοντά στο έδαφος;

Ψυχρή Λίμνη

Ως "Ψυχρή Λίμνη" στη Μετεωρολογία ονομάζουμε μια ψυχρή περιοχή της ατμόσφαιρας που περιβάλλεται από θερμές αέριες μάζες. Η κατακόρυφη έκταση αυτών των ψυχρών αερίων μαζών καταλαμβάνει σχεδόν το σύνολο της Τροπόσφαιρας και η κίνηση του αέρα είναι κυκλωνική (αντίθετη με τους δείκτες του ρολογιού). Η ύπαρξη ψυχρών αερίων μαζών πάνω από θερμές και υγρές αέριες μάζες κοντά στο έδαφος οδηγεί στη δημιουργία "αστάθειας", δηλαδή μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας καθ'ύψος. Η αστάθεια είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία των καταιγίδων, ενώ οι άλλες δύο προϋποθέσεις είναι η ύπαρξη υγρών αερίων μαζών και ένα αίτιο ανύψωσης των αερίων μαζών. Αν λείπει έστω ένα από αυτά τα τρία στοιχεία, τότε η δημιουργία καταιγίδων είναι αδύνατη. 

Το καλοκαίρι το αίτιο ανύψωσης των θερμών και υγρών αερίων μαζών κοντά στο έδαφος είναι κυρίως η θέρμανση του εδάφους κατά την ηλιοφάνεια. Ο θερμός αέρας είναι πιο ελαφρύς από τον ψυχρό, επομένως ανέρχεται αυθόρμητα και επιταχυνόμενα αν βρεθεί σε ψυχρό περιβάλλον, όπως κατά την παρουσία μιας "Ψυχρής Λίμνης". Στον παρακάτω χάρτη παρουσιάζεται η έκταση μιας "Ψυχρής Λίμνης" πάνω από την Ανατολική Ευρώπη. Οι "Ψυχρές Λίμνες" συνοδεύονται από "Διαταραχές" που κινούνται περιμέτρικά τους, και λειτουργούν ως μηχανισμός ανύψωσης των θερμών και υγρών αερίων μαζών, άρα ευννούν την ανάπτυξη των καταιγίδων. 

Ψυχρή Πισίνα ή Ψυχρό Μέτωπο Καταιγίδας

Με τον όρο "Cold pool" μπορούμε να περιγράψουμε και ένα άλλο φυσικό φαινόμενο που σχετίζεται με τις καταιγίδες. Καθώς μια καταιγίδα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ή σε φάση αποδόμησης, η εξάτμιση των σταγόνων της βροχής ψύχει τις αέριες μάζες της καταιγίδας που κατέρχονται. Όσο πιο ξηρό είναι το περιβάλλον της καταιγίδας κοντά στο έδαφος, τόσο μεγαλύτερη είναι η εξάτμιση άρα και η ψύξη των αερίων μαζών. Ο ψυχρός αέρας έχει μεγαλύτερη πυκνότητα από τον θερμό και όσο ψύχεται τόσο θα κατέρχεται από το νέφος επιταχυνόμενα, δημιουργώντας ένα ψυχρό μέτωπο κοντά στο έδαφος με θυελλώδεις ανέμους. Αν η καταιγίδα είναι στάσιμη, αυτό το ψυχρό μέτωπο θα κινηθεί ακτινικά μακριά από την καταιγίδα, ενώ σε αντίθετη περίπτωση το μέτωπο θα προπορευθεί της καταιγίδας κατά την κίνησή της. 

Η χωρική έκταση του ψυχρού μετώπου μιας καταιγίδας είναι, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, κατά εκατοντάδες φορές μικρότερη από αυτή μιας "Ψυχρής Λίμνης" που περιγράψαμε παραπάνω. Σπανιότερα, και υπό κατάλληλες καιρικές συνθήκες, το ψυχρό μέτωπο ή "Ψυχρή Πισίνα" μιας καταιγίδας, μπορεί να ταξιδέψει εκατοντάδες χιλιόμετρα και να πλήξει με θυελλώδεις ανέμους περιοχές που δεν επηρεάζονται άμεσα από την καταιγίδα. Αυτό το φαινόμενο είναι συχνό στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική, όπου ψυχρά μέτωπα των καταιγίδων δημιουργούν σκονοθύελλες (haboob) διάρκειας αρκετών ωρών.

Ένα παράδειγμα αυτού του φαινομένου είχαμε την Παρασκευή 1 Ιουλίου 2022 στη Θεσσαλία, όπου η βάση των νεφών των καταιγίδων ήταν περίπου 2 χιλιόμετρα πάνω από το έδαφος λόγω των πολύ ξηρών και θερμών αερίων μαζών κοντά στο έδαφος. Θυελλώδεις άνεμοι έπληξαν το σύνολο της Θεσσαλίας (π.χ. Τρίκαλα, Καρδίτσα), ακόμη και περιοχές που δεν δέχθηκαν βροχοπτώσεις (π.χ. Βόλος). 

Η επόμενη εικόνα περιγράφει σχηματικά τη δημιουργία μιας "Ψυχρής Πισίνας" από καταιγίδα.