Copernicus: Παγκόσμια παρακολούθηση της έντασης των πυρκαγιών για το 2020

Η Υπηρεσία Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας, του προγράμματος τηλεπισκόπησης Copernicus (CAMS), χρησιμοποιεί παρατηρήσεις, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, σχετικά με τη θέση και την ένταση των ενεργών πυρκαγιών, για την εκτίμηση των εκπομπών των αερίων ρύπων μέσω του συστήματος GFAS (Global Fire Assimilation System). Αυτό επιτρέπει την παρακολούθηση των ενεργών πυρκαγιών και τις εκτιμώμενες εκπομπές τους για χρήση στις προβλέψεις της υπηρεσίας CAMS για μεταφορά καπνού στην ατμόσφαιρα. Οι προβλέψεις ποιότητας αέρα, βοηθούν τους ανθρώπους να περιορίσουν την έκθεσή τους στη ρύπανση και συμβάλλουν στη διαχείριση των επιπτώσεων των πυρκαγιών από τις τοπικές αρχές και τους αρμόδιους φορείς

Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια του 2020 δείχνουν μια περίπλοκη εικόνα για τη δραστηριότητα πυρκαγιών σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με την CAMS, σε περιοχές όπως ο Αρκτικός Κύκλος και οι Δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες εκδηλώθηκαν πυρκαγιές άνευ προηγουμένου σε ένταση και εκπομπές, ωστόσο το 2020 ήταν ένα από τα χρόνια με λιγότερες ενεργές πυρκαγιές σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτό οδήγησε σε περαιτέρω μείωση των εκπομπών, μετά από μια συνεχιζόμενη τάση των τελευταίων 17 ετών.

Ενώ οι πυρκαγιές στη Νότια τροπική Αφρική ήταν πολύ λιγότερες φέτος, υπήρξε αυξημένη δραστηριότητα σε περιοχές όπως η Σιβηρία, το Κολοράντο, η Καλιφόρνια και η περιοχή Pantanal της Νότιας Βραζιλίας. Το 2020, περίπου 1690 μεγατόνοι άνθρακα απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα μεταξύ 1 Ιανουαρίου έως τις 7 Δεκεμβρίου του 2020. Αντίστοιχα το 2019 είχαν υπολογιστεί εκπομπές 1870 μεγατόνων άνθρακα, συνεχίζοντας την τάση χαμηλότερων εκπομπών.

Η ισχύς της ακτινοβολίας της πυρκαγιάς FRP (Fire Radiative Power) είναι ένα μέτρο της παραγωγής θερμότητας από μια πυρκαγιά και σχετίζεται με το πόσο γρήγορα καταναλώνεται η καύσιμη ύλη. Οι παρατηρήσεις προέρχονται από δορυφορικούς αισθητήρες που μπορούν να ανιχνεύσουν το θερμικό αποτύπωμα των πυρκαγιών. Στα παρακάτω στιγμιότυπα του βίντεο αποτυπωνονται η ημερήσιες τιμές FRP, σε Watt ανά τετραγωνικό μέτρο, για το 2020. Υψηλότερες τιμές FRP αντιστοιχούν σε υψηλότερες τιμές εκπομπών από τις πυρκαγιές.

Οι πυρκαγιές λαμβάνουν όλο και περισσότερη προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης και το κοινό σε όλο τον κόσμο, εν μέρει λόγω της κλιματικής αλλαγής που αυξάνει την πιθανότητα ακραίων καιρικών συνθηκών. Ενώ οι θερμές και ξηρές συνθήκες αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς, αυτή μπορεί να να εκδηλωθεί από φυσικά αίτια (κεραυνούς) ή λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι πυρκαγιές αποτελούν επίσης μια σημαντική πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης, που περιλαμβάνει αέριες ενώσεις άνθρακα, πτητικές οργανικές ενώσεων και μικροσωματίδια, που επηρεάζουν την παγκόσμια ατμοσφαιρική σύνθεση και χημεία.

Πηγή: Yπηρεσία Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας Copernicus- CAMS (Copernicus Atmospheric Monitoring Service)

Περισσότερα: https://atmosphere.copernicus.eu/global-fire-monitoring

NASA: O πολυσύχναστος Περσικός Kόλπος τη νύχτα από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Ο Περσικός Κόλπος αποτυπώνεται στη φωτογραφία που έχει ληφθεί από αστροναύτη πάνω στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό -ISS (International Space Station) στις 31 Αυγούστου 2020. Τα νυχτερινά φώτα αποκαλύπτουν τις μεγαλύτερες πόλεις και τους αυτοκινητόδρομους του Μπαχρέιν, του Ιράν, του Ιράκ, του Κουβέιτ, του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Τα λαμπρότερα φώτα συγκεντρώνονται κατά μήκος των νότιων και δυτικών ακτών, όπου ξεχωρίζουν οι μεγάλες πόλεις Κουβέιτ, Ντόχα, Αμπού Ντάμπι και του Ντουμπάι. Αρκετές μικρότερες πόλεις-λιμάνια φαίνονται στις βόρειες ακτές, στους πρόποδες της οροσειράς Zagros.

Τα διάσπαρτα φώτα στα σκοτεινά νερά του Κόλπου, δείχνουν τα πλοία που διέρχονται από μια από τις σημαντικότερες εμπορικές οδούς του κόσμου. Το πιο στενό τμήμα είναι το Στενό του Ορμούζ (Hormuz), που συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν. Το Στενό ποικίλλει σε πλάτος μεταξύ 39 και 96 χιλιομέτρων (21 έως 90 ναυτικά μίλια) και αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό κόμβο του παγκόσμιου εμπορίου, με διέλευση εκατομμυρίων βαρελιών αργού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου την ημέρα.

Η φωτογραφία, με κωδικό ISS063-E-81262, έχει ληφθεί από μέλος της αποστολής 63, με ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Nikon D5, χρησιμοποιώντας φακό 28 χιλιοστών και παρέχεται από το Johnson Space Center της NASA. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός ISS (International Space Station) είναι ο κατοικήσιμος τεχνητός δορυφόρος- ερευνητικός σταθμός που από το 2000 βρίσκεται σε χαμηλή τροχιά πάνω από τη Γη, περίπου στα 400 km από την επιφάνεια και αποτελεί κοινή σύμπραξη 5 διαστημικών υπηρεσιών: NASA (ΗΠΑ), Roscosmos (Ρωσία), JAXA (Ιαπωνία), ESA (Ευρώπη) και CSA (Καναδάς).

Πηγή: NASA Earth Observatory

Περισσότερα: https://earthobservatory.nasa.gov/images/147825/bustling-persian-gulf-at-night

Εικόνα ISS063-E-81262 https://eol.jsc.nasa.gov/SearchPhotos/photo.pl?mission=ISS063&roll=E&frame=81262 

NASA / JSC Gateway to Astronaut Photography of Earth
http://eol.jsc.nasa.gov/ 

Copernicus: Η Μεγάλη Βρετανία καλυμμένη με χιόνι στις 25/1/2021

Την Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2021 σημειώθηκαν έντονες χιονοπτώσεις στο μεγαλύτερο μέρος της Μεγάλης Βρετανίας, καθώς μια σπάνια χιονοθύελλα έπληξε το νησί. Την επόμενη μέρα η Ουαλία, το Λονδίνο και τα Μίντλαντς βρέθηκαν κάτω από πυκνό στρώμα χιονιού, ενώ αρκετά κέντρα εμβολιασμού και δοκιμών κατά του κορωνοϊού στην Αγγλία και την Ουαλία έκλεισαν λόγω των αντίξοων καιρικών συνθηκών.

Η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου (Met Office) εξέδωσε κίτρινη προειδοποίηση για χιονοπτώσεις, για μια μεγάλη περιοχή που εκτείνεται κατά μήκος των ακτών της Νότιας Αγγλίας και τελειώνει νότια του Μάντσεστερ.

Η παρακάτω σπάνια εικόνα της χιονισμένης Μεγάλης Βρετανίας ελήφθη από τον δορυφόρο Copernicus Sentinel-3 τη Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2021.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Ένωση / Αποστολή Copernicus-3

Περισσότερα: https://www.copernicus.eu/en/media/image-day-gallery/south-great-britain-covered-snow 

NASA: Μηνιαίος δείκτης βλάστησης την περίοδο Μαρτίου 2000 - Δεκεμβρίου 2020

Οι δορυφόροι παρατηρούν τα μοτίβα βλάστησης σε παγκόσμια κλίμακα, τα οποία χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για την μελέτη των αλλαγών στην ανάπτυξη των φυτών, ως αποτέλεσμα των κλιματικών και περιβαλλοντικών αλλαγών καθώς και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η φωτοσύνθεση παίζει μεγάλο ρόλο στην απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και την αποθήκευσή του στα φυτά και στο έδαφος, συνεπώς η χαρτογράφηση της βλάστησης αποτελεί σημαντικό μέρος της μελέτης του κύκλου του άνθρακα. Οι διαχειριστικοί φορείς και αγρότες χρησιμοποιούν επίσης δορυφορικούς χάρτες βλάστησης για την παρακολούθηση της ευεξίας των δασών και των καλλιεργήσιμων εκτάσεων.

Στους παρακάτω παγκόσμιους χάρτες, η βλάστηση απεικονίζεται ως κλίμακα ή δείκτης πρασινίσματος (greenness). Το πρασίνισμα βασίζεται σε διάφορους παράγοντες: τον αριθμό και το είδος των φυτών, πόσο φυλλώδη και πόσο υγιή είναι. Σε μέρη όπου το φύλλωμα είναι πυκνό και τα φυτά αναπτύσσονται γρήγορα, ο δείκτης είναι υψηλός, με χρώμα σκούρο πράσινο. Οι περιοχές όπου αναπτύσσονται λίγα φυτά έχουν χαμηλό δείκτη βλάστησης, που φαίνεται με ανοικτά χρώματα. Ο δείκτης βλάστησης NDVI (Normalized Difference Vegetation Index), βασίζεται σε μετρήσεις στο φάσμα του ορατού και του εγγύς υπέρυθρου, που λαμβάνονται από το όργανο MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) του δορυφόρου Terra της NASA. Με γκρί, οι περιοχές όπου ο δορυφόρος δεν συλλέγει δεδομένα.

Το πιο προφανές παγκόσμιο μοτίβο που δείχνουν οι χάρτες είναι η υψηλή βλάστηση γύρω από τον Ισημερινό όλο το χρόνο, όπου οι βροχοπτώσεις και το φως του ήλιου είναι άφθονα. Μεταξύ του ισημερινού και των πόλων, η βλάστηση αυξομειώνεται καθώς αλλάζουν οι εποχές.

Πηγή: NASA Earth Observations
Περισσότερα:
https://earthobservatory.nasa.gov/global-maps/MOD_NDVI_M 
https://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=MOD_NDVI_M 

WMO: O τροπικός κυκλώνας “Eloise” απειλεί τη Μοζαμβίκη

O τροπικός κυκλώνας “Eloise” ενισχύεται και αναμένεται να πλήξει τις πρώτες πρωινές ώρες της 23ης Ιανουαρίου 2021 (0300 UTC) τη Μοζαμβίκη, έχοντας ένταση κατηγορίας 2 στην κλίμακα Saffir Simpson. Θυελλώδεις άνεμοι και ισχυρές βροχοπτώσεις φέρνουν μεγάλο κίνδυνο παράκτιων πλημμυρών και φόβους για εκτεταμένες ανθρωπιστικές επιπτώσεις,

Ο “Eloise” πέρασε από τη Μαδαγασκάρη πριν διασχίσει το κανάλι της Μοζαμβίκης, προκαλώντας καταστροφές και το θάνατο τουλάχιστον ενός ανθρώπου. Προβλέπεται ότι θα καταλήξει κοντά στην πόλη Beira, μεταξύ του δέλτα του ποταμού Zambezi και του δέλτα του ποταμού Save, σύμφωνα με το Περιφερειακό Ειδικό Μετεωρολογικό Κέντρο του WMO- La Réunion (MeteoFrance).

Μεγάλο τμήμα των παράκτιων περιοχών της Μοζαμβίκης θα επηρεαστεί από ισχυρούς ανέμους με ριπές που θα ξεπεράσουν τα 100 km/h σε ολόκληρη την παράκτια ζώνη, φτάνωντας ταχύτητες μεταξύ 150 και 200 ​​km/h. Έντονες βροχοπτώσεις προβλέπονται στην παράκτια ζώνη, με ύψη υετού 200 έως 300 mm σε 24 ώρες και 500 mm σε 48 ώρες. Τα μεγαλύτερα ύψη βροχής αναμένονται βόρεια της Beira, στη λεκάνη του Zambezi, επιδεινώνοντας τις υπάρχουσες πλημμύρες. Μεγάλος κίνδυνος πλημμυρών υφίσταται κατά μήκος των ακτών από τον κυματισμό ύψους 1,5 m κατά μέσο όρο, που μπορεί να φτάσει κατά τόπους τα 2-2,5 m.

Η πόλη Beira συνεχίζει να ανακάμπτει από τις καταστροφές που προκλήθηκαν από τον Τροπικό Κυκλώνα “Idai” κατηγορίας 4, τον Μάρτιο του 2019. Περίπου 100.000 άνθρωποι παραμένουν από τότε σε τοποθεσίες επανεγκατάστασης, οι οποίες έχουν πληγεί από τις βροχοπτώσεις. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετανάστευσης ανέφερε επίσης πως πολλοί άνθρωποι έχουν ήδη εκτοπιστεί στην πόλη Beira λόγω των πρόσφατων ισχυρών βροχοπτώσεων και των επιπτώσεων της Τροπικής Καταιγίδας “Chalane” που έπληξε την επαρχία Sofala στις 30 Δεκεμβρίου 2020.

Πηγή: Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας - WMO (World Meteorological Organization)
Περισσότερα: https://public.wmo.int/en/media/news/tropical-cyclone-eloise-threatens-mozambique 

ΕΟΠ: Άνοδος της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής στάθμης της θάλασσας

Η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί περίπου 19 cm από το 1900, και συνεχίζει να αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας έφτασε στην υψηλότερη τιμή που έχει ποτέ καταγραφεί το 2019, σύμφωνα με τελευταία αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ). Ο ρυθμός ανόδου της παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας μεταξύ των ετών 1993-2019, σύμφωνα με τις διαθέσιμες δορυφορικές μετρήσεις εκτιμάται στα 3.1 mm ανά έτος, περισσότερο από τον διπλάσιο του αντίστοιχου ρυθμού για την περίοδο (1900-1992). Επιπλέον, για την περίοδο 2010-2019 ο ρυθμός ανόδου υπολογίζεται στα 4.4 mm ανά έτος.

Από το 1970, ο ανθρώπινος παράγοντας θεωρείται η πρωταρχική αιτία της επιταχυνόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας, τόσο παγκόσμια όσο και στις θάλασσες της Ευρώπης. Η θερμική διόγκωση του νερού των ωκεανών ήταν αρχικά ο κύριος οδηγός, ωστόσο το λιώσιμο των παγετώνων και η αποσύνθεση των στρωμάτων πάγου της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας έχουν ξεπεράσει τις επιδράσεις της θερμικής διόγκωσης των υδάτων, ήδη από το 2000.  Τα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν άνοδο της στάθμης κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα που πιθανότατα θα κυμαίνεται από 0,29-0,59 m για το σενάριο χαμηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και 0,61-1,10 m για το σενάριο υψηλών εκπομπών. Τα προγνωστικά κλιματικά σενάρια της παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας, που περιλαμβάνουν τη δυνατότητα ταχύτερης αποσύνθεσης των στρωμάτων πάγου της Αρκτικής, προβλέπουν αύξηση έως 2,4 m το 2100 και έως 15 m το 2300. Οι περισσότερες παράκτιες περιοχές της Ευρώπης έχουν βιώσει αύξηση της στάθμης της θάλασσας σε σχέση με την ξηρά, εκτός από τη βόρεια ακτή της Βαλτικής.

Τα βέλη στον παρακάτω χάρτη, αποτυπώνουν τις τάσεις της στάθμης της θάλασσας από επιλεγμένους ευρωπαϊκούς παλιρροιογράφους από το 1970 (σε mm / έτος). Τα χρώματα δείχνουν τα μελλοντικά κλιματικά σενάρια της αλλαγής της στάθμης της θάλασσας στην Ευρώπη για την περίοδο 2081–2100 σύμφωνα με το σενάριο υψηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου RCP8.5 (σε μέτρα).

NASA: Η εξέλιξη των αποκλίσεων της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας από το 1880 έως το 2020

Συνεχίζοντας τη μακροπρόθεσμη τάση αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, η μέση θερμοκρασία του 2020 ήταν κατά 1,02 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τη μέση τιμή αναφοράς των ετών 1951-1980, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Goddard Institute for Space Studies (GISS) της NASA. Το 2020 ξεπέρασε το 2016 με πολύ μικρή διαφορά, εντός του περιθωρίου στατιστικού σφάλματος, κατηγοριοποιώντας τα δύο έτη ως τα θερμότερα στα χρονικά.

Η παρακολούθηση των παγκόσμιων τάσεων θερμοκρασίας παρέχει έναν κρίσιμο δείκτη των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων - συγκεκριμένα των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου - στον πλανήτη μας. Η μέση θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί περισσότερο από 1,2 βαθμoύς Κελσίου από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες προκαλούν φαινόμενα όπως απώλεια μάζας θαλάσσιου πάγου και παγετώνων, αύξηση της στάθμης της θάλασσας, μεγαλύτερα και πιο έντονα κύματα καύσωνα και μετατοπίσεις οικοτόπων της χλωρίδας και πανίδας. Η κατανόηση τέτοιων μακροπρόθεσμων κλιματικών τάσεων είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής, επιτρέποντας στους ανθρώπους να προσαρμοστούν στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον με τρόπους όπως η φύτευση διαφορετικών καλλιεργειών, η διαχείριση των υδάτινων πόρων και η προετοιμασία για ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η ανάλυση της NASA, ενσωματώνει μετρήσεις επιφανειακής θερμοκρασίας από περισσότερους από 26.000 μετεωρολογικούς σταθμούς αλλά και χιλιάδες σταθμούς πλοίων και πλωτούς (σημαδούρες), για τις θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας. Το αποτέλεσμα των υπολογισμών είναι μια αποτίμηση της παγκόσμιας μέσης διαφοράς θερμοκρασίας από μια περίοδο αναφοράς τα έτη 1951 έως 1980.

Η NASA μετρά τα ζωτικά σημάδια της Γης από τη γη, τον αέρα και το διάστημα με ένα σμήνος δορυφόρων, καθώς και εναέριες και επίγειες αποστολές παρατήρησης. Οι δορυφορικές μετρήσεις της επιφανειακής θερμοκρασίας από το όργανο AIRS (Atmospheric Infrared Sounder) του δορυφόρου Aura της NASA, επιβεβαιώνει ότι τα τελευταία επτά έτη ήταν ήταν τα θερμότερα στο σύνολο δεδομένων GISTEMP του GISS.

Οι παρακάτω παγκόσμιοι χάρτες, παρουσιάζουν την εξέλιξη των μεταβαλλόμενων παγκόσμιων αποκλίσεων της επιφανειακής θερμοκρασίας. Τα κανονικά επίπεδα αναφοράς για τις θερμοκρασίες είναι ο μέσος όρος της περιόδου 30 ετών 1951-1980. Οι υψηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες, εμφανίζονται με κόκκινο και οι χαμηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες με μπλε χρώμα. Το τελικό πλαίσιο αντιπροσωπεύει τις 5ετείς παγκόσμιες θερμοκρασιακές αποκλίσεις (ανωμαλίες) από το 2016-2020.

Πηγή: NASA's Scientific Visualization Studio
Περισσότερα: https://svs.gsfc.nasa.gov/4882 
https://data.giss.nasa.gov/gistemp 

Εκτεταμένη χιονοκάλυψη στην Ελλάδα την Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2021

Εκτεταμένη χιονοκάλυψη στη χώρα μας προκάλεσε η κακοκαιρία "Λέανδρος" το διήμερο Παρασκευή 15 και Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2021. Ο δορυφόρος της NASA Terra που φέρει το όργανο MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) πέρασε πάνω από την Ανατολική Μεσόγειο στις 12:02 ώρα Ελλάδας την Κυριακή 17/01 καταγράφοντας τη χιονοκάλυψη στην ηπειρωτική χώρα η οποία διακρίνεται με λευκό χρώμα στην πρώτη εικόνα και με κόκκινο στη δεύτερη (συνδυασμός καναλιών 3-6-7). 

Copernicus: Ανοιχτό το Βόρειο Θαλάσσιο Πέρασμα στην Αρκτική τον Ιανουάριο

Τάνκερς διασχίζουν το Βόρειο Θαλάσσιο Πέρασμα στην Αρκτική χωρίς συνοδεία παγοθραυστικών τον Ιανουάριο 2021. Εδώ και χρόνια, η βόρεια περιοχή του Αρκτικού Ωκεανού στις ακτές της Ανατολικής Σιβηρίας της Ρωσίας θεωρείται ένα από τα μέρη στο Βόρειο Ημισφαίριο με τη δυσκολότερη πρόσβαση με μια από τις πιο αφιλόξενες θαλάσσιες οδούς,το Βόρειο Θαλάσσιο Πέρασμα (Northern Sea Route).

Ωστόσο, τη νύχτα της 11ης Ιανουαρίου 2021, δύο δεξαμενόπλοια μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG (Liquefied Natural Gas), τα “Christophe de Margerie και Nikolay Zubov”, διέσχισαν τον Βόρειο Αρκτικό Ωκεανό, εκμεταλλευόμενα το μειωμένο πάχος του πάγου. Ήταν η πρώτη φορά που δύο δεξαμενόπλοια ταξίδεψαν (προς αντίθετες κατευθύνσεις) σε αυτό το πέρασμα, χωρίς συνοδεία παγοθραυστικών τον Ιανουάριο.

Στην παρακάτω εικόνα, η οποία έχει ληφθεί από έναν από τους δορυφόρους Copernicus Sentinel-1 στις 13 Ιανουαρίου 2021, φαίνεται η διαδρομή ενός από τα δύο τάνκερ, έχοντας σπάσει τον θαλάσσιο πάγο του Αρκτικού Ωκεανού.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Ένωση / Copernicus Sentinel-1

https://www.copernicus.eu/en/media/image-day-gallery/tankers-paths-cross-arctic-northern-sea-route-without-icebreaker-escort 

NASA: Εκτεταμένη χιονοκάλυψη στην Ισπανία από την κακοκαιρία “Filomena”

Μεταξύ 7 και 9 Ιανουαρίου 2021, θερμές και υγρές αέριες μάζες από τη Μεσόγειο συνδυάστηκαν με ψυχρές αέριες μάζες που παρέμεναν πάνω από τη Δυτική Ευρώπη, φέρνοντας τις πιο πυκνές χιονοπτώσεις των τελευταίων πενήντα ετών στην Ισπανία. Ορισμένες ημιαστικές και αγροτικές περιοχές στην Κεντρική, Βόρεια και Ανατολική Ισπανία καλύφθηκαν με χιόνι ύψους έως και 50 cm, ενώ στη Μαδρίτη, την πρωτεύουσα της Ισπανίας, σημειώθηκε ύψος χιονιού από 20 έως 30 cm. Ο Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισπανίας (AEMET) ανακοίνωσε ότι ήταν οι ισχυρότερες χιονοπτώσεις στη χώρα από το 1971. Στα νότια επίσης, καταρρακτώδεις βροχές προξένησαν ξαφνικές πλημμύρες.

Έντονο ψύχος επικρατεί στην Κεντρική Ισπανία μετά τις χιονοπτώσεις όπου προβλέπονται χαμηλές θερμοκρασίες από -8 εως -10 βαθμούς Κελσίου έως τις 14 Ιανουαρίου. Η νύχτα της 11ης Ιανουαρίου, ήταν η πιο κρύα νύχτα της Ισπανίας των τελευταίων τουλάχιστον 20 ετών, με θερμοκρασίες -25 °C στους Δήμους Molina de Aragon και Teruel, στα ορεινά, ανατολικά της Μαδρίτης.

Οι παρακάτω εικόνες έχουν ληφθεί από το όργανο MODIS του δορυφόρου Aqua της NASA και αποτυπώνουν την εκτεταμένη χιονοκάλυψη στην Ισπανία και Νοτιοδυτική Γαλλία, το απόγευμα της 11ης Ιανουαρίου 2021.
Η πρώτη δορυφορική εικόνα είναι εικόνα φυσικών χρωμάτων στο ορατό φάσμα, ενώ η δεύτερη είναι εικόνα ψευδοχρωμάτων που συνδυάζει συχνότητες σε ορατό και υπέρυθρο φάσμα (μπάντες MODIS 7-2-1), ώστε να διακρίνονται τα σύννεφα (λευκά) από το χιόνι και τον πάγο στην ξηρά και σε νέφη μεγάλου υψομέτρου (αποχρώσεις γαλαζοπρασινου).

Πηγή: NASA Earth Observatory
Περισσότερα:
https://earthobservatory.nasa.gov/images/147768/heavy-snowfall-blankets-spain
https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2021/01/Spain_s_chilly_blanket 

ESA: Η Μαδρίτη καλυμμένη με χιόνι στις 11 Ιανουαρίου 2021

Η κακοκαιρία “Filomena” έπληξε την Ισπανία το Σαββατοκύριακο 9-10 Ιανουαρίου, καλύπτοντας τμήματα της χώρας με μεγάλες ποσότητες χιονιού και αφήνοντας τη μισή χώρα σε κόκκινο συναγερμό. Η πρωτεύουσα Μαδρίτη ήταν μια από τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο, με το αεροδρόμιο να κλείνει για πολλές ώρες, τα δρομολόγια των τρένων να έχουν ακυρωθεί και πολλά προβλήματα να εντοπίζονται στους δρόμους.

Η παρακάτω εικόνα της Μαδρίτης που έχει ληφθεί από την αποστολή Copernicus Sentinel-2 στις 11 Ιανουαρίου 2021 στις 12:14 ώρα Ισπανίας, φαίνεται ασπρόμαυρη. Στην πραγματικότητα, είναι μια εικόνα φυσικών χρωμάτων - αλλά οι εντονότερες χιονοπτώσεις των τελευταίων 50 ετών έχουν μετατρέψει το τοπίο σε λευκό. Αν και η εικόνα έχει ληφθεί μετά το πέρασμα της κακοκαιρίας, είναι σαφές ότι εξακολουθούσε να παραμένει πολύ χιόνι το έδαφος, ειδικά στα περίχωρα της πόλης. Για παράδειγμα, ορισμένοι διάδρομοι προσγείωσης στο αεροδρόμιο, οι οποίοι είναι ορατοί στην πάνω δεξιά γωνία της εικόνας, εξακολουθούν να καλύπτονται από χιόνι.

Ο ασυνήθιστα ψυχρός καιρός στην Ιβηρική Χερσόνησο αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τα τέλη της τρέχουσας εβδομάδας (έως 16 Ιανουαρίου), με θερμοκρασίες ακόμη και κάτω από –15°C. Οι Αρχές αγωνίζονται για τον καθαρισμό των δρόμων για την προμήθεια των κατοίκων με βασικά αγαθά, όπως τρόφιμα αλλά και εμβόλια Covid19.

Πηγή: Eυρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος- ESA (European Space Agency)

Περισσότερα: https://www.esa.int/ESA.../Images/2021/01/Madrid_snowbound

NASA: 40 χρόνια δορυφορικών παρατηρήσεων της Αρκτικής

Καθ 'όλη τη διάρκεια του 2020, στον Αρκτικό Ωκεανό και τις γύρω θάλασσες σημειώθηκαν πολλά αξιοσημείωτα καιρικά και κλιματικά γεγονότα. Την άνοιξη, ένα επίμονο κύμα καύσωνα στη Σιβηρία προκάλεσε τη ραγδαία υποχώρηση του θαλάσσιου πάγου στην Ανατολική Σιβηρία και τη θάλασσα Laptev. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, η κάλυψη πάγου του Αρκτικού Ωκεανού βρέθηκε στη δεύτερη χαμηλότερη ελάχιστη έκταση στην ιστορία των δορυφορικών μετρήσεων. Το φθινόπωρο, η ετήσια δημιουργία θαλάσσιου πάγου ξεκίνησε αργά και νωθρά.

Σαράντα χρόνια δορυφορικών δεδομένων δείχνουν ότι το 2020 ήταν το τελευταίο μιας δεκαετίας υποχώρησης του πάγου της Αρκτικής. Εκτός από τη συρρίκνωση της κάλυψης του πάγου, οι εποχές τήξης μεγαλώνουν και ο θαλάσσιος πάγος χάνει τη μακροζωία του. Οι μεγαλύτερες εποχές τήξης είναι το αποτέλεσμα της ολοένα και πιο πρώιμης έναρξης της τήξης την άνοιξη ενώ ο σχηματισμός πάγου το φθινόπωρο καθυστερεί ολοένα και περισσότερο. Ο παρακάτω χάρτης δείχνει τις τάσεις στην έναρξη του σχηματισμού θαλάσσιου πάγου από το 1979 έως το 2019. Κατά μέσο όρο σε ολόκληρο τον Αρκτικό Ωκεανό, ο σχηματισμός πάγου συμβαίνει περίπου μια εβδομάδα αργότερα ανά δεκαετία. Αυτό ισοδυναμεί με σχεδόν ένα μήνα αργότερα από τότε που ξεκίνησαν οι δορυφορικές καταγραφές, το 1979.

Η αλλαγή αυτή είναι μέρος ενός κύκλου που ονομάζεται «ανατροφοδότηση πάγου-λευκαύγειας» (ice-albedo feedback). Το νερό του ωκεανού απορροφά το 90 τοις εκατό της ενέργειας του Ήλιου που πέφτει πάνω του, ενώ ο λαμπερός θαλάσσιος πάγος αντανακλά το 80 τοις εκατό. Με τις μεγαλύτερες περιοχές του Αρκτικού Ωκεανού να είναι εκτεθειμένες στην ηλιακή ενέργεια στις αρχές της σεζόν, περισσότερη θερμότητα μπορεί να απορροφηθεί - ένα μοτίβο που ενισχύει το λιώσιμο του πάγου. Μέχρι να διαφύγει η θερμότητα στην ατμόσφαιρα, ο θαλάσσιος πάγος δεν μπορεί να ξαναδημιουργηθεί.

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει έναν άλλο τρόπο που αλλάζει η Αρκτική: η μέση ηλικία του θαλάσσιου πάγου γίνεται μικρότερη. Στην αρχή των δορυφορικών αρχείων, μεγάλο μέρος του πάγου που κάλυπτε τον Αρκτικό Ωκεανό είχε σχηματιστεί πάνω από τέσσερα χρόνια πρωτύτερα. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του πάγου που καλύπτει τον Αρκτικό Ωκεανό είναι «πάγος πρώτου έτους» - πάγος που σχηματίζεται το χειμώνα και δεν επιβιώνει ούτε μία σεζόν τήξης του καλοκαιριού. Το στρώμα του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής έχει γίνει πιο εύθραυστο καθώς κυριαρχείται από λεπτό πάγο πρώτου έτους, μαζί με κάποιον παλαιότερο πάγο που αραιώνεται από τα ζεστά νερά του ωκεανού. Το καλοκαίρι του 2020, η πλοήγηση στην Αρκτική ήταν εύκολη στη Διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας σε νερά χωρίς πάγο, και μάλιστα πλοία έφτασαν στον Βόρειο Πόλο χωρίς μεγάλη αντίσταση.

Πηγή: NASA Earth Observatory
Περισσότερα: https://earthobservatory.nasa.gov/images/147746/the-long-decline-of-arctic-sea-ice 

WMO: Κλείνει η τρύπα-ρεκόρ του όζοντος του 2020

Η τρύπα-ρεκόρ της στιβάδας του όζοντος που είχε δημιουργηθεί το 2020 πάνω από την Ανταρκτική υποχώρησε σημαντικά τον περασμένο Δεκέμβριο. Η δημιουργία της αποδόθηκε από τους επιστήμονες σε μια σειρά ακραίων μετεωρολογικών συνθηκών στο Νότιο Ημισφαίριο και στην παρουσία ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος στη Στρατόσφαιρα. Η τρύπα του όζοντος στην Ανταρκτική το 2020, αναπτύχθηκε ραγδαία από τα μέσα Αυγούστου και έφτασε σε μέγεθος τα 24,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στις 20 Σεπτεμβρίου 2020, με εξάπλωση πάνω από το μεγαλύτερο μέρος της παγωμένης ηπείρου.

Είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια και ήταν μια από τις μεγαλύτερες και βαθύτερες τρύπες από τότε που ξεκίνησε η συστηματική παρακολούθηση της στιβάδας του όζοντος, πριν από 40 χρόνια. Οδηγήθηκε από τον ισχυρό Πολικό Στρόβιλο και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στη Στρατόσφαιρα (το στρώμα της ατμόσφαιρας μεταξύ περίπου 10 χλμ και 50 χλμ ύψους). Οι ίδιοι μετεωρολογικοί παράγοντες συνέβαλαν επίσης στην τρύπα-ρεκόρ του όζοντος της Αρκτικής το 2020, σε αντίθεση με την ασυνήθιστα μικρή και βραχύβια τρύπα του όζοντος στην Ανταρκτική το 2019.

Η μείωση της στιβάδας του όζοντος σχετίζεται άμεσα με τη θερμοκρασία στη Στρατόσφαιρα. Αυτό συμβαίνει επειδή τα πολικά στρατοσφαιρικά νέφη, τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στη χημική καταστροφή του όζοντος, σχηματίζονται μόνο σε θερμοκρασίες κάτω των -78°C. Αυτά τα πολικά στρατοσφαιρικά νέφη περιέχουν κρυστάλλους πάγου που μπορούν να μετατρέψουν τις μη αντιδραστικές ενώσεις σε αντιδραστικές, οι οποίες μπορούν στη συνέχεια να καταστρέψουν γρήγορα το όζον, μόλις το φως από τον ήλιο γίνει διαθέσιμο για να ξεκινήσει τις χημικές αντιδράσεις. Αυτή η εξάρτηση από πολικά στρατοσφαιρικά σύννεφα και ηλιακή ακτινοβολία είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο η τρύπα του όζοντος εμφανίζεται μόνο στα τέλη του χειμώνα / στις αρχές της άνοιξης του Νότιου Ημισφαιρίου.

Copernicus: οι Δυτικές Άλπεις χιονισμένες στις 8 Ιανουαρίου 2021

Έντονες χιονοπτώσεις έπληξαν τη Βόρεια Ιταλία την τελευταία εβδομάδα του Δεκεμβρίου 2020 και την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου 2021, καλύπτοντας πολλά μέρη των Άλπεων και των Βόρειων Απέννινων Ορέων με χιόνι, το οποίο σε μερικές περιοχές να έφτασε σε ύψος τα 4 μέτρα. Στις βόρειες περιοχές, όπως το Βένετο και το Πιεμόντε, μέχρι την Τοσκάνη, οι ιταλικές Αρχές έχουν εμπλακεί σε διάφορες επιχειρήσεις απεγκλωβισμού ατόμων, καθώς τεράστιες ποσότητες χιονιού έχουν καλύψει δρόμους, αυτοκίνητα και σπίτια.

Η παρακάτω εικόνα φυσικών χρωμάτων, η οποία έχει ληφθεί στις 8 Ιανουαρίου 2021 από έναν από τους δύο δορυφόρους Copernicus Sentinel-3, δείχνει την ευρεία παρουσία φρέσκου χιονιού στις Kεντρικές και Δυτικές Άλπεις, καθώς και στα Βόρεια Απέννινα Όρη, επηρεάζοντας περιοχές όπως η Τοσκάνη και η Εμίλια Ρομάνια.

Η αποστολή Copernicus Sentinel-3, αποτελείται από δύο πανομοιότυπους δορυφόρους, τους Sentinel-3A και Sentinel-3B οι οποίοι είναι εξοπλισμένοι με το όργανο OLCI (Ocean Land Color Instrument), παρέχοντας πολυφασματικά δεδομένα σε 21 διαφορετικές φασματικές ζώνες, με χωρική ανάλυση 300m και χρονική διακριτική ικανότητα 1 ημέρας.

Πηγή: Copernicus.Sentinel-3 / Ευρωπαϊκή Ένωση
Περισσότερα: https://www.copernicus.eu/en/media/image-day-gallery/snow-covered-western-alpine-arc

Στρόβιλοι von Kármán στον Ατλαντικό

Μια ηλιόλουστη ημέρα, οι πανύψηλες κορυφές των νησιών Fogo, Santa Antão και São Nicolau ξεχωρίζουν ανάμεσα στα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου (Cabo Verde) στον Ατλαντικό. Αυτά τα τρία ηφαιστειακά νησιά, τα υψηλότερα του αρχιπελάγους, διαταράσσουν τις αέριες μάζες και επηρεάζουν τα νέφη δημιουργώντας μια ροή που έχει εξηγήσει ο Theodore von Kármán - ένας κορυφαίος μαθηματικός, μηχανικός αεροδιαστημικής και ένας από τους ιδρυτές του Jet Propulsion Laboratory της NASA.

Οι σπειροειδείς στρόβιλοι των νεφών της παρακάτω εικόνας ονομάζονται στρόβιλοι von Kármán, ένα διακριτικό μοτίβο που μπορεί να δημιουργηθεί όταν ένα ρευστό περνά γύρω από ένα ψηλό, απομονωμένο, στάσιμο αντικείμενο. Στην ατμόσφαιρα, οι στρόβιλοι Von Kármán δημιουργούνται στις υπήνεμες πλευρές μεγάλων ορεινών όγκων, οι οποίοι παρεμβάλλουν τη μεγάλης κλίμακας ροή του αέρα (άνεμος). Καθώς τα σύννεφα, καθοδηγούμενα από τον άνεμο, συναντούν έναν ορεινό όγκο, εξαναγκάζονται να κινηθούν περιμετρικά αυτού, δημιουργώντας στην υπήνεμη πλευρά του εντυπωσιακούς στροβίλους που διατάσσονται σχεδόν παράλληλα και έχουν αντίθετη φορά περιστροφής (κυκλωνική και αντικυκλωνική ροή).

Το 1912, ο von Kármán ήταν ο πρώτος που περιέγραψε τα χαρακτηριστικά ταλάντωσης της ροής με μαθηματικούς όρους, ενώ εργαζόταν ως βοηθός του πρωτοπόρου Γερμανού στη δυναμική ρευστών, Ludwig Prandtl. Αν και ένας Γάλλος επιστήμονας ήταν ο πρώτος που φωτογράφισε το χαρακτηριστικό μοτίβο, η βασική συνεισφορά του von Kármán ήταν μια μαθηματική απόδειξη που δείχνει ότι οι κλιμακωτοί στρόβιλοι είναι το πιο σταθερό μοτίβο ροής που μπορεί να παραχθεί από τέτοια χαρακτηριστικά. «Βρήκα ότι μόνο η αντισυμμετρική διάταξη θα μπορούσε να είναι σταθερή και μόνο για μια συγκεκριμένη αναλογία της απόστασης μεταξύ των σειρών και της απόστασης μεταξύ δύο διαδοχικών στροβίλων κάθε σειράς», έγραψε αργότερα ο von Kármán σχετικά με την ανακάλυψη. Με άλλα λόγια, οι στρόβιλοι είναι πάντα αντισταθμισμένοι και δεν ευθυγραμμίζονται ποτέ.

Το όργανο MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) στον δορυφόρο Terra της NASA κατέγραψε την εικόνα στροβίλων Von Kármán, στις 20 Δεκεμβρίου 2020. Τα νησιά με ξηρά δάση φαίνονται ελαφρώς πιο σκοτεινά από τα υπόλοιπα νησιά.

Πηγή: NASA Earth Observatory
Περισσότερα: https://earthobservatory.nasa.gov/images/147743/the-stability-of-von-karmans-vortices